Dencun (Deneb + Cancun) là một hard fork Ethereum sắp ra mắt sẽ có tính năng proto-danksharding giúp các Layer 2 rollups rẻ hơn tới 100 lần.
Tổng Quan Dencun Upgrade
Dencun (viết tắt của Deneb + Cancun) là bản nâng cấp lớn tiếp theo của Ethereum, được thiết lập để giới thiệu một công nghệ mở rộng quy mô được gọi là proto-danksharding. Nó sẽ giảm đáng kể phí giao dịch mà người dùng phải trả cho các L2 rollups như Arbitrum, Optimism, zkSync và Lumio L2 của Pontem.
Bản nâng cấp Dencun đã được fork trên mạng thử nghiệm Goerli vào ngày 17/1/2024, xác nhận của các nhà phát triển cốt lõi trong một buổi livestream trên youtube. Quá trình nâng cấp gặp phải rào cản, bao gồm khả năng “tách chuỗi” do các vấn đề về khả năng đồng bộ hóa với nhau của các máy khách (clients).
Các bước triển khai tiếp theo bao gồm kích hoạt Dencun trên mạng thử nghiệm Sepolia vào ngày 31 tháng 1, tiếp theo là mạng thử nghiệm Holesky vào ngày 7 tháng 2. Việc phát hành mạng chính cuối cùng dự kiến vào cuối quý 1 năm 2024.
Hard fork có các Đề xuất cải tiến Ethereum sau đây, được phân chia theo lớp thực thi (execution layer) và lớp đồng thuận (consensus layer):
Đề xuất của cả Cancun và Deneb:
- EIP-4844: hay còn gọi là Proto Danksharding, ra mắt Blob Data giúp cho phí trên các layer-2 như Arbitrum hay Optimism sẽ rẻ hơn rất nhiều
- EIP-4788: cải thiện khả năng mở rộng và bảo mật của mạng, đồng thời mở ra các trường hợp sử dụng mới cho các hợp đồng thông minh.
Cancun (execution layer):
- EIP-6780: cải thiện bảo mật của Ethereum bằng cách làm cho việc khai thác các lỗ hổng trong các hợp đồng thông minh trở nên khó khăn hơn.
- EIP-5656: cho phép hợp đồng thông minh sao chép vùng nhớ nhanh hơn và hiệu quả hơn.
- EIP-1153: cải thiện hiệu suất của Ethereum bằng cách làm cho việc truy cập và sửa đổi bộ nhớ tạm thời rẻ hơn.
- EIP-7516: trả về phí cơ bản cho một blob.
Deneb (consensus layer):
- EIP-7044: làm cho chữ ký của validator có hiệu lực vĩnh viễn, không chỉ cho hai bản nâng cấp như hiện tại.
- EIP-7045: tăng vị trí tối đa mà chứng thực của validator có thể được đưa vào epoch tiếp theo, cần thiết cho an ninh mạng.
- EIP-7514: làm chậm tốc độ tăng số lượng validator, giúp cộng đồng có thời gian thảo luận về việc điều chỉnh phần thưởng staking ETH.
Trong bài viết này, CoinMoi sẽ chỉ tập trung vào EIP 4844.
Tìm Hiểu Về Proto Danksharding
Proto Danksharding hay còn gọi là EIP 4844 là bản cập nhật giới thiệu một loại nén dữ liệu mới tên là “Blob Data” thay thế cho “Call Data”. Blob Data khác với Call Data ở điểm nếu như Call Data được lưu trữ vĩnh viễn trên mainnet thì Blob Data chỉ lưu trữ trên mainnet trong một khoảng thời gian nhất định, chính vì vậy Blob Data dự kiến làm giảm phí giao dịch trên các nền tảng Layer 2 rất nhiều.
Tính tới thời điểm hiện tại chi phí lưu trữ dữ liệu của Layer 2 trên Layer 1 dưới dạng Call Data là vô cùng đắt đỏ có thể lên đến 40% tổng phí giao dịch mà người dùng phải trả khi giao dịch trên Layer 2. Call Data vô cùng đắt đỏ bởi 2 lí do chính:
- Tất cả các validator phải tham gia xử lý bằng chứng giao dịch mà Layer 2 gửi xuống Layer 1 cùng với “call data”.
- “call data” sẽ tồn tại mãi mãi trên blockchain của Ethereum nên phí lưu trữ sẽ vô cùng “chua”.
Chính vì vậy trong bảng cập nhật EIP 4844, Blob Data sẽ thay thế “call data” được đính kèm vào các block trên Ethereum từ 1 – 3 tháng sau đó sẽ tự động được xóa bởi vì không lưu trữ vĩnh viễn.
Bên cạnh đó, Blob Data mang lại một không gian rộng lớn hơn rất nhiều là 125KB so với Call Data chỉ khoảng 10KB. Nên Blob Data cho phép trữ nhiều giao dịch hơn. Từ 2 yếu tố trên giúp cho phí giao dịch ở trên nền tảng Layer 2 có thể giảm khoảng 100 lần so với thời điểm hiện tại, tuy nhiên mức phí này còn phụ thụ thuộc vào mức phí sàn mà các nền tảng quy đỉnh. Nếu như phí từ $0.5 giảm xuống còn $0.005 thì có thể gây ra spam trên mạng lưới Layer 2 nên các Layer 2 sẽ để mức sàn là $0.01 thì lúc này dù phí giao dịch có rẻ đến mấy thì cũng không thể rẻ hơn mức $0.01.
Dencun Upgrade Sẽ Mở Khóa Sức Mạnh Layer-2
Dencun Upgrade có sức ảnh hưởng vô cùng tích cực đối với các nền tảng Layer 2. Phí giao dịch sẽ là nút thắc cuối cùng giúp người dùng quay trở lại với các nền tảng Layer 2 đặc biệt là những nền tảng đã có một hệ sinh thái bền vững:
- Arbitrum: dự kiến các dự án trong hệ sinh thái sẽ đồng loạt triển khai ARB nhận từ chương trình vote DAO Incentive trước đó. Bên cạnh đó, GMX 2.0 có thể tạo ra cú hích cho toàn bộ hệ sinh thái Arbitrum.
- Optimism: Có thể theo dõi Velodrome và các hệ sinh thái Superchain để tìm kiếm các dự án phù hợp.
- zkSync: Hệ sinh thái vẫn còn đang khá mới mẻ chưa có điều gì nổi bật nhưng vẫn theo dõi sát.
- StarkNet: đây là một trong những Layer 2 có nhiều dapp Native nhất nên một dự án Launchpad tiềm năng sẽ là nơi để các nhà đầu tư tìm kiếm cho mình những dự án mạnh.
Tổng Kết
Các bước triển khai tiếp theo bao gồm kích hoạt Dencun trên mạng thử nghiệm Sepolia vào ngày 31 tháng 1, tiếp theo là mạng thử nghiệm Holesky vào ngày 7 tháng 2. Việc phát hành mạng chính cuối cùng dự kiến vào cuối quý 1 năm 2024.
Trong trung hạn, nếu phí trên các layer-2 rollup giảm đáng kể sau khi triển khai proto-danksharding, nó có thể có tác động tích cực đến ETH và các token như ARB và OP. Tuy nhiên, một lần nữa, bạn phải cẩn thận và DYOR.
Sau khi The Merge vào năm 2022, có rất nhiều phương tiện truyền thông thổi phồng về việc ETH đang trở nên “giảm phát” như thế nào và giá tiếp tục tăng. Nhưng tất cả chúng ta đều biết điều gì đã xảy ra sau đó: “sell-the-news”.
Hãy tiếp tục theo dõi Coin Moi để được cập nhật những thông tin mới nhất về Ethereum Dencun Upgrade cũng như các Layer-2 nhé.
