Vitalik Buterin, được biết đến nhiều nhất với tư cách là một trong những người đồng sáng lập Ethereum, có một dự án Web3 lớn đang được triển khai. Trong white paper có tựa đề “Xã hội phi tập trung: Tìm kiếm linh hồn của Web3”, Buterin và các tác giả của mình trình bày chi tiết tầm nhìn của họ về một xã hội phi tập trung hoàn toàn (DeSoc) và cách chúng ta có thể biến nó thành hiện thực. Và câu trả lời ở đây chính là “Soulbound Tokens” (SBT).
Về bản chất, SBT là non-transferable identity and reputation tokens. Chúng cho phép các cá nhân xác minh tất cả thông tin của họ – trình độ học vấn, quá trình làm việc, điểm tín dụng, lịch sử dịch tế, chứng chỉ chuyên môn, v.v. – bằng cách sử dụng công nghệ blockchain.
Những quan điểm trái chiều
Một số người cho rằng SBT là một cách hợp lý và đáng tin cậy hơn để xác minh thông tin. Những người khác lại so sánh nó với hệ thống tín dụng xã hội độc tài của Trung Quốc. Vậy quan điểm nào chính xác hơn? Thật không dễ để nhận định. Dưới đây Coinmoi sẽ đi sâu vào phân tích chi tiết về tokens SoulBound để độc giả có cái nhìn khách quan hơn.
Soulbound Tokens (SBTs) là gì
Non-fungible Tokens (NFT) là tokens thông tin kỹ thuật số (dữ liệu) sống trên chuỗi khối. Mọi NFT đều có mã nhận dạng và siêu dữ liệu riêng, có nghĩa là mọi NFT là duy nhất và dữ liệu mà nó chứa không thể bị làm giả. NFT thông thường có thể được bán hoặc tặng miễn phí. Nói cách khác, chúng không bị ràng buộc với một cá nhân hoặc tổ chức cụ thể.
Tokens Soulbound là NFT vĩnh viễn, không thể chuyển nhượng, có nghĩa là chúng không thể được cho đi hoặc lấy từ ví blockchain riêng của bạn.
Một số SBT có thể hoạt động giống như huy hiệu thành tích trong đời thực, tương tự như huy hiệu bạn nhận được trong trò chơi điện tử khi bạn hoàn thành một nhiệm vụ cụ thể hoặc vượt qua một mốc đã định. Tuy nhiên, thay vì nhận được huy hiệu vì đánh bại kẻ thù hoặc cứu công chúa (hoặc hoàng tử!), bạn sẽ nhận được SBT khi hoàn thành một bằng cấp, đạt được chứng chỉ chuyên nghiệp, giành được giải thưởng, v.v. Ngay cả khi đó là đối tượng thích hợp như chuyên gia hàng đầu thế giới về kickball, SBT tương ứng của bạn sẽ đóng vai trò như một cách xác minh thành tích đó với những người khác.
Nhưng SBT không chỉ là vấn đề thành tích. Chúng có thể được gắn với vô số đặc điểm, tính năng và thông tin cá nhân khác nhau. Ví dụ: SBT có thể được sử dụng để xác minh tên, ngày sinh, đảng phái chính trị, hoạt động từ thiện, tiền án, tiền sử bệnh tật, quốc tịch, quá trình nuôi dưỡng tôn giáo, lịch sử quân đội, v.v. của bạn. Các khả năng thực sự là vô tận.
Điều cần nhớ là: Tokens Soulbound là từng bit thông tin thực tế về bạn được chia thành các NFT riêng lẻ và được lưu trữ trong ví blockchain riêng của bạn.
Soulbound Tokens và cơ chế hoạt động
Bất cứ ai cũng có thể nói rằng họ đã từng học ở Harvard bằng cách điền thông tin trường cũ của họ trên Facebook. Nhưng với SBT, “Soul” của Harvard (hay còn gọi là ví riêng của trường) sẽ phải cấp cho “Soul” (hay ví riêng của bạn) SBT bằng tốt nghiệp để bạn có thể đưa ra yêu cầu một cách hiệu quả. Về mặt này, SBT có thể được phân phối giữa các thành viên của một nhóm hoặc tổ chức như một bằng chứng về sự liên kết. Điều này sẽ làm mọi người không thể “fake” thông tin được.
Buterin và những người đồng sáng lập cũng lưu ý rằng, vì các token có thể được bán hoặc chuyển từ ví này sang ví khác, chúng có thể giúp “giải quyết một số vấn đề đang tàn phá tài chính phi tập trung, như lừa đảo và trộm cắp”. Đây là nơi họ tin rằng sức mạnh thực sự của cơ chế nằm ở đâu, vì các vụ trộm cắp NFT ngày càng trở nên phổ biến.
Ngoài ra, danh tiếng đóng một vai trò rất lớn đối với mức độ tin tưởng mà các thành viên cộng đồng sẵn sàng đặt vào một nghệ sĩ hoặc dự án NFT. Chẳng hạn như khi bộ sưu tập Azuki đạt giá sàn thấp kỷ lục sau khi người ta tiết lộ rằng người sáng tạo đã có tiền sử từ bỏ các dự án. Với SBT, cộng đồng Web3 sẽ có thể tự kiểm tra xem một cá nhân có đáng tin cậy hay không. Do đó, mọi người sẽ có thể đưa ra quyết định sáng suốt hơn về những dự án nào đáng được họ hỗ trợ.
Tuy nhiên, điều gì sẽ xảy ra khi một người hoặc tổ chức gửi cho Soul của bạn một SBT mà bạn không muốn? SBT là vĩnh viễn, vậy bạn có bị mắc kẹt với chúng mãi mãi không?
Tốt nhất là không. Để hệ thống hoạt động hiệu quả, nhóm cho biết rằng nó phải bao gồm các tính năng cho phép các cá nhân ẩn SBT khỏi chế độ xem công khai hoặc phá hủy nó. Tuy nhiên, vì hệ thống này chưa tồn tại nên cơ chế thực sự của việc này vẫn chưa rõ ràng.
Điều gì sẽ xảy ra nếu Soul bị đánh cắp
Điều gì xảy ra nếu ví Soul của bạn bị hack? Hoặc tệ hơn là đánh mất chìa khóa địa chỉ ví Soul?
Như đã đề cập trước đó, những vụ trộm đang ngày càng tràn lan trong cộng đồng NFT. Vì vậy, khi nói đến SBT, điều quan trọng là phải có các biện pháp bảo vệ hoặc kế hoạch dự phòng thích hợp để ngăn chặn những kẻ xấu đưa hành vi trộm cắp danh tính lên một cấp độ hoàn toàn mới.
Để trả lời cho vấn đề này, Buterin đã đề xuất “mô hình phục hồi xã hội” và được áp dụng rộng rãi trong cộng đồng. Với sự phục hồi xã hội, người dùng có thể chỉ định một nhóm cá nhân hoặc tổ chức làm “người giám hộ”. Những người giám hộ này có khả năng truy cập và thay đổi khóa cá nhân trong ví của người dùng nếu ví bị xâm phạm. Với mô hình này, việc khôi phục các khóa riêng tư của Soul sẽ “yêu cầu một thành viên từ đa số những người đủ điều kiện của một cộng đồng của Soul đồng ý” (tập hợp con ngẫu nhiên).
Tuy nhiên, điều này không giải quyết được triệt để các vấn đề. Ví dụ, một cá nhân sẽ khó khôi phục các SBT bị đánh cắp nếu những người mà họ chỉ định làm người giám hộ đã qua đời hoặc nếu các mối quan hệ của cá nhân đó đã đổ vỡ hoặc chấm dứt. Điều gì sẽ xảy ra nếu một nhóm người bảo vệ quyết định truy sát một người mà họ đã từng yêu? Kết quả nhận được thật thảm khốc.
Tuy nhiên, bằng cách cấp cho một cộng đồng rộng lớn khả năng hỗ trợ trong quá trình khôi phục, Buterin tin rằng ít nhất các SBT sẽ dễ dàng truy xuất hơn một chút khi bị trộm.
Các nhược điểm của SBTs
Ngoài việc đại diện cho thông tin cá nhân và gây khó khăn cho những kẻ lừa đảo mạo danh, những tokens còn có các tiện ích khác. Chúng có thể được sử dụng để bán vé sự kiện, airdrop độc quyền (hay còn gọi là “Souldrops”) và cho các lợi ích khác nhắm vào các thành viên của một cộng đồng cụ thể. Ví dụ, một tổ chức có thể dễ dàng gửi vé đoàn tụ cho tất cả các cựu sinh viên đã tốt nghiệp trong một khoảng thời gian nhất định.
Tất nhiên, điều ngược lại cũng đúng.
Các SBT có thể được sử dụng bởi các tác nhân xấu, nhắm mục tiêu và gây hại cho những thành viên của các cộng đồng cụ thể. Khả năng khi nhắc đến các cơ quan quản lý là đặc biệt đáng báo động. Ví dụ, chủ sở hữu của một Soulbound Tokens cụ thể có thể bị từ chối vào các cơ sở, bị từ chối chăm sóc y tế, từ chối giấy phép đi lại, bị thu hồi quyền biểu quyết của họ, v.v.
Các tác giả thừa nhận khả năng này trong bài báo, viết rằng cơ sở dữ liệu về các SBT có thể cung cấp một cách để “tự động hóa các nhóm xã hội bị coi thường hoặc thậm chí nhắm mục tiêu tới họ để tấn công mạng hoặc vật lý, thực thi các chính sách hạn chế di cư hoặc thực hiện các khoản cho vay mang tính chất săn mồi”.
Đây là một trong những lý do tại sao các tác giả lưu ý rằng người dùng phải có cách để loại bỏ hoặc ẩn các SBT của họ nếu cần.
Thời điểm ra mắt SBTs
Theo Jason Levin, người đã phỏng vấn đồng tác giả của bài báo, E. Glen Weyl, có thể các SBT sẽ ra mắt vào cuối năm 2022.
Tất nhiên, điều này chỉ dành cho “những mục đích sử dụng ban đầu” – có nghĩa là vẫn còn một khoảng thời gian nữa trước khi chúng ta thấy DeSoc Buterin thực sự cho ra mắt Soulbound Tokens trong white paper. Từ giờ cho đến khoảng thời gian đó cần có sự nỗ lực của cả một cộng đồng.
Lời kết
Trên đây là một vài thông tin cơ bản về Soulbound Tokens. Cùng Coinmoi chờ đón những đột phá của token đáng được mong đợi này nhé!
(Dịch và Tổng hợp theo nftnow.com).
