Tổng quan
Có thể thấy rằng để các ứng dụng trên Blockchain đạt được “mass adoption“, chúng phải trở nên nhanh hơn và có phí giao dịch thấp để sử dụng. Do đó, các giải pháp layer 2 và aggregate layers (các lớp tổng hợp) của Ethereum ngày càng trở nên phổ biến. Hiện tại, phí giao dịch trên Ethereum blockchain thường quá cao đối với người dùng hàng ngày trong thời gian mạng bị tắc nghẽn. Điều này ngày càng trở nên rõ ràng với sự gia tăng của tài chính phi tập trung (DeFi), các ứng dụng yield farming dựa trên smart contract và các sàn giao dịch phi tập trung (DEX) như Aave, Compound và Uniswap.
Để giảm bớt điều này, các giải pháp mở rộng quy mô Ethereum như Sharding, Sidechains, Plasma, Channels và Rollups thực hiện nhiều tính toán cần thiết cho các ứng dụng phi tập trung (dApps) ngoài chuỗi. Kết quả là, các dApps được tạo bằng giải pháp mở rộng quy mô Ethereum thường nhanh hơn nhiều, với phí giao dịch thấp hơn. Hơn nữa, bằng cách thực hiện các phép tính ngoài chuỗi, chi phí cho các nhà phát triển và người dùng được giảm thiểu nhờ các giải pháp mở rộng lớp 2.
Hôm nay, Coinmoi sẽ cùng các bạn tìm hiểu về dự án Arbitrum – giải pháp mở rộng Layer 2 hàng đầu, giúp giải quyết bài toán về tính mở rộng của Ethereum.
Arbitrum là gì?
Arbitrum là một bộ giải pháp mở rộng Layer 2 nhằm giải quyết các vấn đề tắc nghẽn trên Ethereum. Trong đó, Layer 2 là công nghệ hay hệ thống chạy trên Layer 1, chúng được kế thừa tính bảo mật từ Layer 1, đồng thời có khả năng xử lý nhiều giao dịch hơn, giảm chi phí và có tốc độ xác nhận giao dịch nhanh hơn Layer 1.
Arbitrum cung cấp 3 giải pháp mở rộng là: Rollup (OPU), Channels, Sidechains.
- State Channels: Yêu cầu người dùng gửi Snapshot trạng thái của Ethereum vào một Multi-sign Contract. Trạng thái này sẽ chứa dữ liệu quan trọng như số dư của địa chỉ. Một hệ thống như vậy cho phép thực hiện các giao dịch ngoài chuỗi (off-chain) miễn phí với tính hoàn thiện tức thì và quyền riêng tư cao cấp.
- Sidechains: Các blockchain độc lập với các quy tắc đồng thuận độc lập của riêng chúng, nơi các giao dịch Ethereum có thể được chuyển đến một cách có giám sát để giảm gánh nặng cho mạng chính Ethereum.
- Rollups: Giống như các sidechains nâng cao, non-custodial, có thể mở rộng đáng kể khả năng thông lượng của mạng chính Ethereum. Cho đến nay, tổng hợp có bốn loại rollup chính: Optimistic Rollups, zkRollups, Plasma, Validium..
Roll-up là gì?
Rollup là một loại giải pháp mở rộng Layer 2 cho phép “Roll” các giao dịch trên sidechain thành một block tổng hợp duy nhất và ghi lên Ethereum blockchain. Điều này cho phép dữ liệu giao dịch trên layer 2 có sẵn trên layer 1 bất cứ lúc nào cần thiết để xác thực quá trình chuyển đổi trạng thái.
→ Từ 2 định nghĩa trên, chúng ta có thể hiểu Arbitrum Rollup là một giao thức off-chain được quản lý bởi một hợp đồng Ethereum on-chain. Một nhà phát triển Dapp có một nhóm các hợp đồng được viết bằng Solidity và nhà phát triển đã biên dịch các hợp đồng thành một Arbitrum Virtual Machine (AVM) để chạy trên Arbitrum Rollup
Phương thức hoạt động của Arbitrum
Hệ thống Arbitrum được cấu tạo bởi 3 thành phần chính:
- EthBridge: quản lý các hoạt động của inbox/ outbox và thỏa thuận Rollup. “Lưu” thông tin giao dịch trong Inbox và thông tin này sẽ được “đồng bộ hóa” với ArbOS để thực hiện. “Lưu” giao dịch L2 thành L1 trong Outbox, chủ yếu là giao dịch rút tiền. Thỏa thuận Rollup được sử dụng chủ yếu để lưu trữ trạng thái và thách thức (challenge).
- AVM: được thực hiện trên Layer-2, mô phỏng môi trường thực thi EVM trên máy ảo Ethereum
- ArbOS: thực hiện quá trình mô phỏng
Tất cả các giao dịch trong Arbitrum trước tiên được gửi đến Layer-1, sau đó chuyển sang ArbOS để thực hiện. Bên cạnh một số giao diện bên ngoài trong ArbOS, nó thực hiện mô phỏng EVM cho hầu hết các phần. Toàn bộ quá trình mô phỏng được thực hiện trên AVM.
Cụ thể hơn, Arbitrum bắt đầu với EthBridge – một tập hợp các hợp đồng thông minh trên Ethereum kết nối Ethereum với mạng của Arbitrum. Nếu bạn muốn gửi một giao dịch thông qua Arbitrum, bạn chỉ cần gửi nó đến một trong các hợp đồng của EthBridge có tên là Inbox. Đối với tương tác ngược, có một hợp đồng Outbox nhận dữ liệu từ Arbitrum và thêm nó vào Ethereum blockchain. Tất cả các đầu vào và đầu ra cho EthBridge đều công khai và có thể xác minh được, vì vậy Ethereum biết và xác minh tất cả các hoạt động off-chain.
Ưu và nhược điểm của Arbitrum
Ưu điểm
Cách tiếp cận “multi-round rollup” cho phép Arbitrum giảm đáng kể chi phí liên quan đến Fraud Proofs. Dự án hướng tới một giải pháp chi phí thấp hơn với khả năng ứng dụng rộng rãi hơn (hỗ trợ cho các txns phức tạp cao).
Tương thích hoàn toàn với máy ảo của Ethereum (EVM), trải nghiệm giống với trải nghiệm khi làm việc với các smart contract trên L1 và tương thích với các công cụ ETH. Ngoài ra, Arbitrum có thể thực thi EVM code trực tiếp, thậm chí không cần phải biên dịch lại các smart contract.
Thời gian rút tiền trên Arbitrum cũng thấp hơn các giải pháp Rollup khác (Arbitrum là tầm 1 ngày, trên Optimism tầm 1 – 2 tuần). Dự án đang tiếp cận một số giải pháp khác để giảm thời gian rút tiền xuống thấp hơn (Connext).
Arbitrum Mainnet vào cuối tháng 5/2021, các dự án và nhà phát triển có thể phát triển dự án của mình trên Arbitrum. Trong khi đó, Optimism mở theo giai đoạn, hơi hướng private, đợt đầu chỉ có vài dự án top là được Deploy trên Optimism.
Nhược điểm
Cách tiếp cận “multi-round rollup” cũng khiến cho quá trình xử lý tranh chấp mất nhiều thời gian hơn.
Arbitrum tham vọng khi lên kế hoạch hỗ trợ nhiều giải pháp mở rộng khác (side chains và Channels), quá trình chuyển đổi phức tạp giữa các giải pháp này là một vấn đề và mình vẫn chưa thấy dự án nói gì nhiều về nó.
Đội ngũ phát triển
Arbitrum được phát triển Offchain Labs – có 3 thành viên sáng lập là Harry Kalodner, Steven Goldfeder, Ed Felten và một số thành viên khác dưới đây. Một đội ngũ giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực khoa học máy tính và lĩnh vực tiền mã hóa.
- Ed Felten – Co-founder & Chief Scientist: Từng là giáo sư Computer Science và Public Affairs tại Đại học Princeton, và có kinh nghiệm 2 năm phục vụ tại Nhà Trắng với tư cách là Phó Giám đốc Công nghệ Hoa Kỳ và cố vấn cấp cao cho tổng thống.
- Harry Kalodner – Co-founder & CTO: Từng là ứng viên Tiến sĩ tại Princeton. Ở đây ông nghiên cứu về kinh tế, tính ẩn danh và khả năng tương thích của tiền mã hóa.
- Steven Goldfeder – Co-founder & CEO: Có bằng tiến sĩ tại Đại học Princeton. Và là đồng tác giả của “Bitcoin and Cryptocurrency Technologies”, cuốn sách hàng đầu về tiền mã hóa.
Backers and Investors
Offchain Labs đã gọi vốn 3 vòng tổng là $123.7M. Vòng gọi vốn gần đây nhất là vòng series B vào ngày 31/8/2021 do Lightspeed Venture Partners lead với sự tham gia của Mark Cuban và những người khác. Goldfeder cho biết với số vốn trên dùng để phát triển đội ngũ Offchain Labs và tiếp tục đầu tư mạnh vào R&D.
Hệ sinh thái Arbitrum
Hệ sinh thái Arbitrum gồm 4 mảng chính
Tools
Các dự án nền tảng nổi bật đã tích hợp với Arbitrum, một số công cụ quen thuộc với các nhà phát triển trên Ethereum, phần lớn đều có trên Arbitrum, ví dụ: The Graph, Truffle, Hardhat, ethers.js, web3.js, Brownie.
Wallet
Defi
Arbitrum cũng tự xây dựng một số sản phẩm DeFi cốt lõi như:
- Arbiswap: Uniswap trên Arbitrum Rollup. Chức năng tương tự như UniSwap.
- L1, L2 bridge: Chuyển tài sản Arbitrum Rollup sang Ethereum và ngược lại.
- AARBE: Dentralized Lending Pool có hỗ trợ flash loan.
- FakerDAO: MakerDao trên Arbitrum.
Aribitrum cũng tích cực tiếp thu các dApps trên Ethereum, tổng cộng có 41 dự án, trong đó nổi bật với một số cái tên như:
- Bancor: DEX nổi tiếng trên Ethereum.
- Bounce: Giao thức đấu giá phi tập trung.
- MCDEX: Sàn giao dịch phái sinh phi tập trung.
Bridge
Community
Các kênh thông tin và website của Arbitrum
Kết
Arbitrum là một giải pháp Layer 2 mở rộng quy mô sáng tạo và thân thiện với các nhà phát triển cho Ethereum. Sử dụng công nghệ Arbitrum Rollup mới, các nhà phát triển có thể triển khai các ứng dụng phi tập trung (dApps) với các công cụ và ngôn ngữ lập trình quen thuộc , với chi phí chỉ bằng một phần của chi phí Ethereum. Hơn nữa các giao dịch cũng được xác nhận nhanh hơn nhiều.
Trên đây là những thông tin chính về dự án Arbitrum. Các bạn có suy nghĩ thế nào về tiềm năng và tương lai của Arbitrum? Hãy chia sẻ cho Coinmoi biết nhé!!
