NFTs, Cryptocurrency, Bitcoin, Ethereum và Web3. Đối với những người chưa bao giờ tiếp xúc hay tìm hiểu về những thuật ngữ hay những khái niệm này trước đây, thế giới tiền điện tử có vẻ rất mơ hồ, khó hiểu và kỳ lạ.
Việc mơ hồ về những điều này là hoàn toàn dễ hiểu. Sự ra đời của blockchain và các công nghệ mà nó hỗ trợ đang đại diện cho một sự thay đổi lớn ngang với sự ra đời của Internet. Và cũng giống như cách mà mọi người phản ứng với Internet những ngày đầu tiên xuất hiện, với nhiều cảm xúc khác nhau bao gồm hoài nghi, phấn khích hay thậm chí là sợ hãi, không thể phủ nhận rằng ngày nay, công nghệ dựa trên blockchain đang truyền cảm hứng cho rất nhiều người.
Hai ẩn số lớn nhất của công nghệ blockchain được biểu hiện dưới dạng Cryptocurrency và NFT. Hôm nay Coinmoi sẽ giải thích đơn giản về 2 thuật ngữ này, cách chúng tương tác và sự khác biệt chính giữa chúng. Nhưng trước khi bắt đầu tìm hiểu, bạn phải hiểu cơ sở hạ tầng công nghệ mà cả hai đều cần để tồn tại. Công nghệ đó được chúng ta gọi là blockchain.
Bài viết phân tích khá dài nhưng rất cụ thể và chi tiết, các bạn hãy kiên nhẫn đọc nhé!
Blockchain là gì
Khái niệm
Về cốt lõi, công nghệ chuỗi khối là một hệ thống quản lý và chia sẻ dữ liệu mới. Nó cho phép dữ liệu được lưu trữ và kiểm soát bởi một mạng lưới người dùng dân chủ hơn là một số ít các công ty khổng lồ hoặc trung gian (ví dụ: Facebook hoặc Google). Điều này nghĩa là nó có thể làm được những điều mà các mô hình truyền thống khác của internet, thường được gọi là Web2, không làm được. Theo cách này, công nghệ dựa trên blockchain đang được sử dụng để mở ra một vòng lặp mới của internet, thường được gọi là Web3.
Bạn có thể nghĩ về blockchain như một bộ sưu tập kỹ thuật số được chia sẻ và ghi lại các giao dịch dữ liệu, không khác gì sổ cái hay hồ sơ công khai. Hồ sơ giao dịch dữ liệu cá nhân được lưu trữ trong các khối liên kết với nhau để tạo thành một chuỗi lưu trữ sổ sách. Đó chính là thuật ngữ “blockchain”. Các giao dịch trên blockchain chỉ được thêm vào sổ cái phân tán này nếu nhiều “nút” trong hệ thống (máy tính dành riêng để bảo mật hệ thống) xác minh chúng.
Tính an toàn của công nghệ blockchain
Về cơ bản, nội dung của sổ cái phải được xác nhận bởi tất cả các bên tham gia vào quá trình xác minh. Càng nhiều nút xác minh trong hệ thống, nó càng an toàn. Không giống như chỉ đột nhập vào Google hoặc Apple để gây rối hệ thống, để hack được sổ cái blockchain, bạn cần giành quyền kiểm soát một lượng lớn máy tính để thay đổi nó. Điều này làm tăng thêm đáng kể tính bảo mật của nó.
Vì vậy, công nghệ mới này có thể hỗ trợ tất cả các loại giao dịch dữ liệu phi tập trung.
Hai loại giao dịch dữ liệu nổi bật nhất mà công nghệ blockchain đã giới thiệu là tiền điện tử và NFTs. Chúng có một số điểm tương đồng nhưng lại khác nhau trong một vài khía cạnh nhất định.
Cryptocurrency – Tiền điện tử là gì
Tiền điện tử chính là một loại tiền tệ kỹ thuật số. Thuật ngữ “tiền điện tử” xuất phát từ thực tế là các loại tiền này (thường được gọi là digital tokens) được bảo mật thông qua một quy trình gọi là mật mã học (cryptography), có nghĩa là chúng được bảo mật rất cao và gần như không thể chi tiêu kép (gian lận lặp chi) hoặc làm giả.
Bảo mật này đạt được thông qua các quy trình khác nhau (bao gồm các thuật toán mã hóa, các cặp khóa công khai-riêng tư, v.v.). Có nhiều những tranh cãi riêng gắn liền với chúng, tuy nhiên chỉ cần hiểu rằng tiền điện tử về cơ bản là một dạng tiền kỹ thuật số – đó là lý do tại sao bạn thường nghe thấy các digital tokens được gọi với cái tên “X-coin”.
Bitcoin (BTC) và Ethereum (ETH) là hai loại tiền điện tử nổi tiếng nhất trên thị trường, mỗi loại đều hoạt động trong hệ thống blockchain riêng biệt của riêng nó, nhưng có hàng ngàn loại tiền điện tử đang tồn tại trên hàng chục nền tảng blockchain. Trong bài viết này, Coinmoi sẽ tập trung vào giải thích về BTC và ETH vì hai loại tiền này là điển hình, dễ hiểu và dễ tham khảo nhất.
Lưu trữ tiền điện tử
Bất kỳ ai cũng có thể mua và bán tiền điện tử trên các sàn giao dịch phi tập trung, ví dụ như OpenSea (một nền tảng cũng cho phép bạn mua NFT) và Binance. Nhưng điều bạn cần là một nơi để lưu trữ số tiền kỹ thuật số đó. Vì vậy, bạn sẽ phải tạo một ví tiền điện tử trước khi mua. Bạn có thể sử dụng tiền điện tử để mua những thứ như NFT (mà chúng ta sẽ giải thích và tìm hiểu rõ hơn ở phần tiếp theo). Tuy nhiên, nhiều người xem những loại tiền này như một công cụ giao dịch và đầu tư do tính biến động của chúng, và đôi khi, giá trị của chúng tăng vọt một cách chóng mặt.
Điều quan trọng cần hiểu về tiền điện tử, cũng giống như tiền tệ fiat (tiền định danh hay tiền pháp định), chúng có thể thay thế được. Nếu bạn có tờ năm đô la trong ví và ai đó yêu cầu bạn đổi nó lấy tờ năm đô la trong ví của họ, bạn sẽ không cần quan tâm. Tiền của bạn có thể thay thế được – bất kỳ tờ tiền năm đô la nào cũng là như nhau. Đây chính xác là cách hoạt động của tiền điện tử. 5 ETH trong ví kỹ thuật số của bạn có thể đổi lấy 5 ETH trong ví kỹ thuật số của người khác.
Các lưu ý
Một lưu ý về tính an toàn và các quy định. Bởi các loại tiền kỹ thuật số này tồn tại trên blockchain phi tập trung, các giao dịch sẽ được sắp xếp hợp lý và hiệu quả. Chẳng hạn, không có ngân hàng trung gian có nghĩa là không có phí chuyển khoản quốc tế và không có sự can thiệp của chính phủ. Tiền tệ không bị ảnh hưởng bởi các nhà lãnh đạo chế độ độc tài. Nhưng nó cũng có nghĩa là sẽ không có bên thứ ba nào đảm bảo hoàn lại tiền cho bạn nếu giao dịch không thành công.
Điều đáng chú ý là, mặc cho tính biến động của nó, Web3 không hề có khả năng “suy tàn”. Công nghệ này đơn giản là quá hữu ích và giá trị. Có một số ưu và nhược điểm đối với công nghệ blockchain và giống như bất kỳ công nghệ mang tính cách mạng nào trong giai đoạn sơ khai, những vấn đề này liên tục phát triển.
Hãy chắc chắn rằng bạn phải nghiên cứu, nghiền ngẫm thật kĩ, đồng thời giữ một cái đầu “lạnh”. Các phương tiện truyền thông ngày nay rất hay thích “drama hóa” và làm trầm trọng các vấn đề tiêu cực. Mặt khác, lại cũng có những báo cáo cho rằng thế giới tiền điện tử là không có rủi ro hoặc giải pháp cho tất cả các vấn đề này chỉ là chuyện cỏn con. Cả hai quan điểm trên đều mang tính cực đoan. Trên thực tế, chúng thú vị và mang nhiều sắc thái hơn nhiều.
NFTs là gì
Sau “đôi lời” ở trên, Coinmoi hy vọng các độc giả đã có cái nhìn cơ bản về định nghĩa tiền điện tử và cách chúng hoạt động. Một trong những cách tốt nhất để bạn hiểu thêm về chúng là đối chiếu với người anh em kỹ thuật số có liên quan mật thiết, NFTs.
Định nghĩa
NFTs là viết tắt của Non-fungible tokens (tokens không thể thay thế). Giống như tiền điện tử, chúng cũng là digital tokens (thường được gọi là tài sản kỹ thuật số). Nhưng so với tiền điện tử có thể thay thế hoặc có thể hoán đổi cho nhau, thì NFT là độc nhất. Giống như tiền điện tử, chúng tồn tại trên blockchain dưới dạng tài sản mật mã.
Sự so sánh phổ biến ở đây liên quan đến sự khác biệt giữa tiền tệ vật lý và các đối tượng vật lý duy nhất mà mọi người mua, chính xác là vì tính độc đáo của chúng. Coinmoi đã đề cập đến cách tiền điện tử có thể thay thế được – ví dụ: bất kỳ số lượng ETH nào trong ví kỹ thuật số của bạn đều giống hệt nhau về giá trị và chức năng với cùng số lượng ETH trong ví của người khác.
Ví dụ về NFTs
Thứ “không thể thay thế”
Bây giờ, hãy nghĩ về một đối tượng vật chất đặc biệt mà bạn sở hữu, và nó là duy nhất. Đó có thể là một bức tranh bạn đã mua, một món đồ của các nhà sưu tập như thẻ bóng chày hoặc con tem, hoặc bản in đầu tiên của cuốn sách bạn yêu thích, có chữ ký của tác giả cuốn sách đó.
Những thứ này không thể thay thế được. Nếu ai đó yêu cầu đổi cuốn sách xuất bản đầu tiên có chữ ký của bạn để lấy bản tái bản lần thứ năm mà không có chữ ký, (chúng mình hy vọng) bạn sẽ từ chối. Mặc dù cả hai đều có vẻ “same same”, nhưng chúng hoàn toàn không thể hoán đổi cho nhau. Chúng không thể thay thế được.
NFTs
Bây giờ, hãy lấy nguyên tắc đó và áp dụng nó vào một cuốn sách điện tử có chữ ký điện tử duy nhất được chứng nhận bởi tác giả của nó. Giả sử chỉ có 25 bản sao chính thức tồn tại trên blockchain và bạn đã có cho mình một NFT. NFT cho phép tài sản kỹ thuật số là duy nhất và có giá trị tiền tệ. Nếu bạn sở hữu một NFT thậm chí là JPEG, thì NFT đó là của bạn và ngay cả khi ai đó chụp ảnh màn hình nó hoặc tải nó xuống, như kiểu một dạng “đánh cắp”, họ thực tế không sở hữu nó và bản ghi blockchain công khai xác minh điều này.
Tất tần tật đều có khả năng được “số hóa”
Cái hay của blockchain nằm ở khả năng tạo ra sự chuyển đổi này. Và nó có những phân nhánh rất lớn, một trong số đó là cách nó cho phép các nghệ sĩ của tất cả các phương tiện truyền thông được công nhận và trả tiền một cách xứng đáng. Miễn là một cái gì đó có thể được số hóa, nó có thể tạo ra một NFT. Bài hát, GIF, JPEG, ảnh, bản vẽ kỹ thuật số – tất cả những thứ này đều có thể được tạo thành NFTs.
Hiểu được cách thức hoạt động của NFT đòi hỏi một chút sự điều chỉnh về tâm lý. Làm thế nào để một JPEG có thể là duy nhất và có thể sở hữu được nếu tôi có thể chụp ảnh màn hình của nó hoặc tải nó xuống máy tính của mình? Đó là một câu hỏi hợp lệ và đó là câu hỏi mà mọi người đều tự hỏi mình tại một số thời điểm trong hành trình của họ khi chuyển đổi từ Web2 sang Web3.
Vậy đâu là sự khác biệt giữa “Cryptocurrency” và “NFTs”
NFT là tài sản kỹ thuật số duy nhất. Tiền điện tử là tiền kỹ thuật số mà bạn sử dụng để mua các tài sản đó. Cách tốt nhất để hình thành khái niệm này là thông qua một ví dụ trong thế giới thực.
Bức tranh “Con đường Hawaii” của Cath Simard
Vào tháng 10 năm 2017, một nhiếp ảnh gia chuyên chụp cảnh vật hoang dã – Cath Simard, đã chia sẻ một hình ảnh mà cô đã chụp một con đường Hawaii đơn độc trên tài khoản Instagram của mình. Bức ảnh nhanh chóng được lan truyền và chia sẻ chóng mặt trên các nền tảng mạng xã hội với hàng nghìn lượt. Hầu như không ai trích nguồn ảnh của Simard và cô hoàn toàn không có bất kỳ khoản bồi thường nào.
Ví dụ điển hình xung quanh Web2
Sự không công bằng này là một ví dụ điển hình cho nhiều vấn đề xung quanh Web2. Trong Web2, như chúng ta đều biết, số lần nhấp và lượt xem hầu như luôn tương đương với lợi nhuận. Không khó để tưởng tượng rằng ít nhất một số tiền được tạo ra từ tác phẩm của Simard bởi những người đã chia sẻ nó hoặc các nền tảng mà nó đã được chia sẻ, nhưng không một khoản tiền nào trong số đó được chuyển đến chính nghệ sĩ.
Bán ảnh NFT
Tuy nhiên, bằng cách sử dụng blockchain, Simard đã quyết định xác thực hình ảnh gốc dưới dạng NFT. Điều này có nghĩa là cô ấy đã tải nó lên cơ sở hạ tầng blockchain và “chứng nhận” nó là bức ảnh gốc, duy nhất mà cô ấy đã chụp trên con đường Hawaii đó, tạo cho nó một chữ ký điện tử cụ thể mà không phiên bản nào khác của bức ảnh có được.
Giống như cách một họa sĩ ký tên vào tác phẩm của họ và ghi số ấn bản, ảnh của Simard giờ đây đã có dấu vân tay kỹ thuật số, có thể được nhìn thấy bất cứ lúc nào và cho bất kỳ ai trên thế giới chiêm ngưỡng. Hình ảnh đã được ghi vào một hồ sơ công cộng bất biến chứng minh tính nguyên gốc và tính xác thực của nó.
Simard đã rao bán bức ảnh NFT đó. Để mua NFT, như Coinmoi đã đề cập, bạn cần một số dạng tiền điện tử. Các blockchain khác nhau sử dụng các loại tiền điện tử khác nhau. Bức ảnh của Simard đã được đúc (tạo và xác thực) trên chuỗi khối Ethereum và được bán với giá 100 ETH, loại tiền điện tử có thể thay thế của chuỗi khối đó, có giá trị vào thời điểm đó là 303.481 đô la. Một bước ngoặt không tồi đối với một nghệ sĩ có tác phẩm đã được mua bán miễn phí trên internet không lâu trước đó.
Lợi ích khác của NFTs
Điều này chỉ là một trong những giá trị của NFT. Các nghệ sĩ hình ảnh từng phải làm việc với các tổ chức trung gian như phòng trưng bày, kiếm một phần nhỏ lợi nhuận thu được. Giờ đây, họ có thể dễ dàng kiếm tiền và được đền đáp xứng đáng. Lợi ích khác của NFT là do các hợp đồng kỹ thuật số làm nền tảng cho chúng có thể tùy chỉnh, các nghệ sĩ có thể viết mã số tiền bản quyền mà họ kiếm được từ việc bán hàng thứ cấp. Điều này có nghĩa là mỗi khi tác phẩm nghệ thuật đổi chủ, một phần lợi nhuận sẽ được chuyển cho nghệ sĩ ban đầu, tạo ra một nền kinh tế sáng tạo bền vững hơn.
NFTs trong ngành âm nhạc
Các nhạc sĩ cũng đang tận dụng NFT. Một thực tế phổ biến là các dịch vụ phát trực tuyến như Spotify, YouTube Music, Apple Music và các dịch vụ khác coi các nhạc sĩ như “rác rưởi”. Trừ khi bạn đã là một nghệ sĩ cực kì, cực kì nổi tiếng, nếu không bạn sẽ gặp khó khăn trong việc kiếm tiền từ khả năng nghệ thuật của mình.
Ví dụ: Spotify trả cho các nghệ sĩ từ 0,003-0,005 đô la cho mỗi lần stream, nghĩa là bạn cần khoảng 250 streams để kiếm một đô la. Rapper và nhà sản xuất Black Dave là một ví dụ tuyệt vời về một người tận dụng NFT làm lợi thế, đã bán các bài hát và toàn bộ album cùng một lúc dưới dạng NFT với giá hàng nghìn đô la.
Quan trọng là, NFT chỉ thực sự đáng giá với những gì mọi người sẵn sàng trả cho chúng. Thông thường, các nghệ sĩ có tên tuổi sẽ biến tác phẩm hiện có của họ thành NFT và bán chúng với giá hàng trăm nghìn hoặc thậm chí hàng triệu đô la một lúc. Điều này là hoàn toàn chính xác, bởi vì họ đã có sẵn những người theo dõi và fan hâm mộ. Nhưng nhiều nghệ sĩ mới nổi cũng bắt đầu sử dụng công nghệ này để tạo dựng tên tuổi cho mình. Nhiều dự án NFT mới được hỗ trợ bởi các cộng đồng đã bùng nổ trên thị trường, mang lại lợi nhuận đáng kinh ngạc.
Lời kết
Trong mọi trường hợp, tiền điện tử và NFTs đã thay đổi rất nhiều mặt trong đời sống xã hội, từ cách chúng ta nhìn nhận và đánh giá cao nghệ thuật cũng như cách nghệ thuật đó được tạo ra và phân phối, đến cách chúng ta nghĩ về các khái niệm cơ bản về kinh tế, giá trị và tiền tệ. Web3 thực sự rất tiềm năng, và có rủi ro. Nhưng không thể phủ nhận rằng Web3 thực sự thú vị và truyền nhiều cảm hứng tới chúng ta.
Trên đây là bài phân tích chi tiết về tiền điện tử và NFTs mà Coinmoi muốn gửi tới các độc giả. Các bạn có suy nghĩ gì? Hãy comment cho chúng mình biết nhé!
(Dịch và Tổng hợp theo nftnow.com).
